Bánh đập Quảng Nam là một trong những món ăn đặc sản vô cùng nổi tiếng không chỉ đối với du khách trong nước mà khách nước ngoài cũng rất ưa chuộng. Ai đã từng đến Quảng Nam hay Hội An mà chưa từng có dịp thưởng thức món bánh đập đặc sản này thì quả là một sự thiếu sót đáng tiếc. Với hương vị thơm ngon, lạ mà không một món ăn đặc sản nào có thể có được, bánh đập xứng đáng là niềm tự hào của dân xứ Quảng. Cùng chúng tôi tìm hiểu thêm về món bánh đập Quảng Nam ngay trong bài viết dưới đây nhé!
Giới thiệu món đặc sản bánh đập Quảng Nam
Bánh đập được hiểu đơn giản theo ngôn ngữ người Quảng Nam là phải được đập rồi mới ăn. Đây là sự kết hợp tinh tế mà từ trong dân gian những người dân Quảng Nôm đã sáng tạo ra. Nói tới đặc sản ẩm thực Quảng Nam nhiều người hay nghĩ đến mì quảng, cao lầu, bánh đa xúc hến. Mà vô tình quên mất chiếc bánh đập thơm ngon. Những cư dân trên dòng sông Thu Bồn đã sáng tạo nên rất nhiều đặc sản. Mà thực khách chỉ thưởng thức một lần đã nhớ. Những ngày lang thang nơi đây tôi có dịp vào nhà dân, tìm hiểu thêm về các đặc sản địa phương.
Bánh đập được hiểu đơn giản theo ngôn ngữ người Quảng Nam là bánh phải được đập rồi mới ăn. Bánh làm từ bột gạo, giống như bánh tráng. Nhưng có điều đây là một sự kết hợp tinh tế mà từ trong dân gian những người dân Quảng Nôm đã sáng tạo ra.
Có 3 loại bánh tráng, đó là bánh tráng nướng, bánh tráng ướt và bánh tráng mỏng phơi khô. Bánh tráng đập gồm 2 lớp. Lớp bánh tráng nướng có đường kính khoảng 20cm, được nướng có màu hơi vàng. Khi ăn, chỉ cần trải trên bánh một lớp bánh tráng mỏng mềm và dẻo. Bánh có độ lớn tương đương và dùng cạnh bàn tay để “đập” xấp bánh này làm đôi Cái âm thanh từ cú “chặt” này nghe một tiếng “rốp” dòn tan. Hoặc dùng tay xén nhẹ để bánh bể ra. Phần bánh tráng nướng vì dòn nên bị vỡ. Phần bánh tráng mỏng kèm theo, có dộ dẻo, mềm và dính nên giữ bánh tráng nướng lại, không bị rơi ra ngoài.
Điểm độc đáo của bánh đập Quảng Nam
Gạo làm bánh đập phải chọn gạo trắng trong, loại thơm, dẻo… Gạo được ngâm nửa ngày cho hạt gạo ngấm đủ nước nở mềm ra. Sau đó mới nghiền thành bột nước. Bột nghiền xong, chưa mang tráng bánh luôn mà phải ủ từ 3 giờ trở lên. Gọi là ủ bột chứ thật ra là để bột lặng yên trong nước chỉ khi nào tráng thì quậy lên, thêm chút muối cho đậm đà. Đây cũng chính là bí quyết của người làm để bánh được phồng, xốp, dễ tráng.
Người Quảng Nam dùng gáo dừa để múc bột tráng bánh. Khi bột chín bánh sẽ phồng nổi lên, rắc chút vừng (mè) lên trên, đậy vung lại để bánh phồng lần nữa là chín (bánh ướt thì không rắc vừng). Xếp bánh trên những chiếc trành (dụng cụ làm bằng tre) phơi ngoài nắng, khoảng nửa ngày là khô. Vào những hôm trời ít nắng phải phơi cả ngày bánh mới có thể khô. Mùa đông trời mưa phùn bánh phơi lâu khô hơn. Và thường phải mang trành bánh để gần vào trong bếp than củi.
Bánh khô chưa dùng ngay mà mang nướng trên bếp than hồng cho phồng chín vàng. Một chiếc bánh nướng phồng này sẽ được úp vào trong một chiếc bánh ướt vừa tráng xong. Chiếc bánh khô và chiếc bánh ướt sẽ dính vào nhau. Khi đó người ta mới dùng dụng cụ để đập, chiếc bánh nướng phồng sẽ vỡ vụn ra dính chặt vào trong chiếc bánh ướt như một sự “kết duyên” tự nhiên.
Nước chấm của món bánh đập đặc sản
Một thứ rất quan trọng khi thưởng thức bánh đập đó là nước chấm. Những người lớn tuổi, sành ăn sẽ chọn chén mắm cái nhiều ớt còn nguyên con cá cơm. Vừa ăn bánh đập, vừa thưởng thức hương vị biển nồng trong mắm cái, miệng xuýt xoa vì cay của ớt…
Phổ biến nhất bây giờ với người dân Quảng Nam là ăn bánh đập với chén mắm nêm. Nước chấm có thêm hành phi và đậu phộng vào trong cho béo ngậy. Có ăn bánh đập, nhai kĩ, nuốt khẽ mới thấy người dân Quảng Nam đã nghĩ ra nhiều món ngon hay và lạ. Vị giòn giòn của bánh tráng quyện với sự dẻo dai của bánh ướt. Vị bùi của đậu phộng, thơm của hành phi, mặn của mắm nêm… khiến ai ăn rồi sẽ nhớ. Mỗi khi có dịp về Quảng Nam lại phải đi tìm chỉ để ăn thứ bánh đập vừa khô vừa ướt này.
Những chồng bánh ướt được xếp chồng khít lên nhau như thế này. Nhưng khi dùng chỉ cần lật nhẹ là từng chiếc bánh sẽ bong ra tự nhiên. Mà không cần phết dầu mỡ. Khi ăn người ta sẽ dùng một chiếc bánh ướt, úp lên chiếc bánh đã nướng phồng. Như một sự kết duyên hai chiếc bánh sẽ dính chặt vào nhau.
Bánh đập có từ bao giờ?
Món bánh tráng đập ở Quảng Nam không biết “di thực” từ đâu tới và xuất hiện lúc nào. Song người dân Quảng Nam có thói quen và thích ăn bánh tráng đập cũng như mì Quảng từ bao đời.
Có thể nói với vùng quê Quảng Nam, từ miền trung du cho đến miệt đồng bằng. Trẻ già, trai gái, cao sang, dân dã đều thích ăn món bánh tráng đập. Nhất là “thèm ăn” bánh này trong những ngày Tết. Để thay đổi các món có nhiều chất béo mau ớn (ngán) như các loại thịt, cá… Ngay như phố cổ Hội An có nhiều món ăn Âu, Á, cao lương mỹ vị… Nhưng du khách đến Hội An mà chưa ăn món bánh tráng đập thì xem ra vẫn còn thiếu sót.
Món bánh tráng đập ở phố cổ Hội An trông có vẻ “nho nhã, phong lưu” hơn so với các vùng khác. Vì chiếc bánh nhỏ và mỏng, hơi thanh. Ngược lại, ở khu vực nông thôn, người ta “đúc” những chiếc bánh lớn, dày. Nhưng không kém phần “khoái khẩu”. Loại bánh dân dã này, ngoài để ăn chơi ra. Bánh còn để dùng cho nông dân ăn nửa buổi khi làm đồng, làm rẫy… Trong tất cả các mâm cơm cúng từ cao xuống thấp, bao giờ bánh tráng nướng cũng nằm ở vị trí trang trọng trên mâm cỗ. Khai tiệc, người lớn tuổi cầm chiếc bánh tráng bẻ thành từng miếng như một nghi thức bắt đầu bữa tiệc.
