Một khi bắt đầu mang thai, trong cơ thể người mẹ sẽ có thêm một sinh mệnh cần được nuôi dưỡng. Thai nhi không thể tự nạp chất dinh dưỡng vào người, tất cả năng lượng bào thai có được đều là từ cơ thể mẹ, vậy nên việc ăn uống đủ chất của mẹ là cơ sở quan trọng nhất để thai nhi khoẻ mạnh. Đặc biệt, 3 tháng đầu thai kỳ là giải đoạn thai nhi mới bắt đầu hình thành, là giai đoạn còn non nớt cực kỳ mẫn cảm, rất dễ bị tác động gây nguy hiểm. Nên ở giai đoạn này, người mẹ cũng cần có chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cẩn trọng để tạo tiền đề phát triển tốt nhất cho thai nhi.
Mẹ bầu trong 3 tháng đầu thai kỳ cần được bổ sung dưỡng chất như thế nào?
Theo phó giáo sư Lê Bạch Mai, Viện Dinh dưỡng Quốc gia (Bộ Y tế). Thai nghén là một trạng thái sinh lý bình thường nhưng dễ mất ổn định. Và có thể trở thành trạng thái bệnh lý (tiền sản giật, rau tiền đạo, đẻ khó…). Những người mẹ bị thiếu năng lượng trường diễn từ trước khi mang thai. Và chế độ dinh dưỡng kém trong thai kỳ. Dễ sinh ra trẻ nhẹ cận, suy dinh dưỡng.
Tùy theo tình trạng dinh dưỡng (chỉ số khối cơ thể BMI) trước khi có thai của người mẹ. Mức tăng cần trung bình được khuyến nghị nên đạt 10-12 kg. Cụ thể, ba tháng đầu nên có thể tăng một kg. Ba tháng giữa tăng 4-5 kg. Ba tháng cuối 5-6 kg. Với bà mẹ có tình trạng dinh dưỡng trước khi có thai ở mức gầy (BMI dưới 18,5). Thì mức tăng cân cao hơn. Ngược lại những bà mẹ thừa cân béo phì (BMI từ 25 trở lên). Thì mức tăng cân nên thấp hơn so với mức tăng cân trung bình.
Đây là giai đoạn rất quan trọng. Thai phụ cần được đánh giá tình trạng dinh dưỡng. Theo dõi cân nặng. Uống bổ sung sắt và acid folic hoặc đa vi chất theo quy định của y tế. Phó giáo sư Mai cho biết.
3 tháng đầu, thai phụ rất cần được bổ sung sắt
Có nhiều trong thịt, gan, tim, cật, rau xanh và các loại hạt… Giúp tăng thể tích máu và phòng ngừa thiếu máu. Nếu thai phụ thiếu máu sẽ làm giảm lực co bóp của tử cung khi chuyển dạ. Giảm lượng sắt dự trữ của em bé trong 6 tháng đầu đời. Vì thế thai phụ cần bổ sung thêm ít nhất 15gr sắt mỗi ngày.
Phác đồ bổ sung viên sắt/folic cho phụ nữ mang thai:
- Uống mỗi ngày một viên trong thời gian có thai đến sau đẻ một tháng. Mỗi viên gồm 60 mg sắt nguyên tố và 400 mcg acid folic.
- Nếu thai phụ thiếu máu, cần được điều trị theo phác đồ.
- Việc cung cấp sắt/acid folic cần được thực hiện ngay từ lần khám thai đầu.
- Kiểm tra viện sử dụng và cung cấp tiếp viên sắt/ acid folic trong các lần khám thai sau.
Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý
Điều này giúp khắc phục tình trạng nghén. Để đạt mức tăng cân phù hợp với tình trạng dinh dưỡng trước khi mang thai. (mức bình thường là tăng một kg). Đa số chị em thấy mệt mỏi vì nghén trong những tuần đầu tiên. Có thể gây khó khăn cho việc tuân thủ chế độ ăn như khuyến cáo. Tuy nhiên chị em nên chọn thực phẩm bổ dưỡng và thực hiện một số điều sau:
- Ăn ít trong mỗi bữa, chia làm nhiều bữa trong ngày.
- Nên mang theo các thức ăn vặt tốt cho sức khỏe như trái cây, các loại hạt, sữa. Để có thể ăn vào thời điểm thích hợp nhất.
- Ăn vào cuối ngày nhiều hơn, ăn các thức ăn được ưa thích.
Người mẹ lúc này cần chú ý bổ sung các chất. Như canxi có nhiều trong sữa, trứng, tôm, cua, cá, rau xanh, đậu đỗ… Giúp hoạt động hệ thần kinh và đông máu bình thường cho mẹ. Hình thành hệ xương và răng vững chắc cho bé. Vitamin D có trong trứng, sữa và ánh nắng mặt trời. Giúp bé cần phát triển hệ xương và hình thành mầm răng sữa từ trong bào thai. Vitamin C giúp hỗ trợ phát triển xương sụn, cơ và mạch máu cho bào thai, tạo bánh nhau bền chắc.
Phó sư Mai cũng lưu ý, chất đạm đặc biệt quan trọng ở 3 tháng đầu cho việc tạo hình và xây dựng các cơ quan, tổ chức của thai như tuỷ sống, não, tim, phổi, gan và nhất là tế bào thần kinh… Mẹ bầu cần tăng cường các thực phẩm giàu đạm như: trứng, sữa, thịt, đậu đỗ và chia lượng ăn trong ngày thành nhiều bữa nhỏ để bớt cảm giác nghén.
